Informacje dla rodziny i bliskich

Kiedy kobiety zostają matkami, często oczekuje się, że naturalnie i z łatwością podejmą rolę oddanej opiekunki i bez konfliktu zrezygnują z dotychczasowego stylu życia. Kontakt z noworodkiem ma wynagrodzić zmęczenie i utraty związane ze zmianami zachodzącymi w życiu młodej matki. 

Przyszłe i młode matki – a także ich rodziny i przyjaciele – powinny uświadomić sobie, że potrzebują troski, opieki i wsparcia, jeśli mają tak dużo dać dziecku. Brak snu, wątpliwości dotyczące karmienia noworodka, stres związany z odpowiedzialnością za życie i zdrowie dziecka, powodują, że poczucie przytłoczenia, lęku i stresu są w okresie wczesnego macierzyństwa powszechne. U 1 na 15 młodych matek rozwija się stan depresyjny.  

Niektóre młode mamy mogą być tak zaabsorbowane dzieckiem i własnym niepokojem, że nie zdają sobie sprawy, jak bardzo zmieniło się ich samopoczucie oraz codzienne funkcjonowanie. Dlatego dostrzeżenie zmian przez bliską osobę jest niezwykle ważnym czynnikiem sprzyjającym podjęciu leczenia. Depresja jest chorobą, która polega na utracie zdolności opiekowania się sobą samą. 

Często to właśnie  partner, przyjaciółka lub inny członek rodziny zauważa, że coś jest nie tak. Niektóre kobiety mogą rozpoznawać swój stan psychiczny, ale nie wiedzieć, jak o tym rozmawiać. Doświadczają poczucia winy lub wstydu w związku z myślami dotyczącymi braku radości w kontakcie z dzieckiem czy wszechogarniającego przytłoczenia. 

Wsparcie ze strony partnera, członka rodziny lub przyjaciela może mieć ogromne znaczenie dla osoby doświadczającej lęku lub depresji. Okazana troska i zaproponowana pomoc mogą być pierwszym krokiem do zdrowienia. 

Jeśli martwisz się o młodą mamę, powiedz jej o tym i zaoferuj swoje wsparcie: zachęcaj by powiedziała jak się czuje oraz zaproponuj pomoc w codziennych czynnościach.

Być może nie do końca rozumiesz, przez co przechodzi, ale już sam fakt, że młoda Mama wie o tym, że nie jest w tym sama, że ktoś jest gotowy jej wysłuchać i odciążyć w codziennych obowiązkach, może stanowić dla niej ogromną pomoc. 

Kolejnym krokiem może być zachęcenie do uzyskania profesjonalnego wsparcia i udzielenie pomocy w znalezieniu odpowiedniego specjalisty i umówieniu się na pierwszą wizytę (zobacz zakładkę: Gdzie szukać wsparcia?).

Wskazówki dla męża/ partnera:

• • Zachęcaj partnerkę do opowiadania o tym, jak się czuje: po prostu jej słuchaj, staraj się nie radzić, jeśli coś jest niejasne zadawaj pytania. 
  • Wybierz w miarę możliwości najbardziej spokojny czas, w którym nic nie będzie Was rozpraszać, i porozmawiaj o niektórych zmianach, które zauważyłeś. Próba wspólnego spojrzenia na ten problem może okazać się pomocna. Staraj się być wyrozumiały, nawet jeśli jesteś zmęczony i poddenerwowany  sytuacją. Spędź czas na słuchaniu. Nie ma potrzeby, byś oferował gotowe rozwiązania.
  • Staraj się utrzymać pozytywną, otwartą komunikację. Spróbuj dowiedzieć się, co możesz zrobić, aby pomóc partnerce.
  • Niektórym kobietom może być trudno przyznać się, że odczuwają złość do dziecka, które na przykład długo płacze i nie może zasnąć. Uważają, uczucie złości za przeżycie złe i niepokojące, doświadczają poczucia winy, uznają się za złe matki. Możliwość opowiedzenia o sprzecznych uczuciach wobec dziecka sprzyja profilaktyce depresji. Podzielenie się takimi uczuciami z drugą osobą, w akceptującej, rozumiejącej i pozbawionej osądów atmosferze może ułatwić młodej mamie stworzenie bardziej realistycznej wizji siebie jako matki. Należy akceptować i otwarcie mówić o tym, że złość na niemowlę, które mocno obciąża rodzica spędzającego z nim większość czasu, na przykład wskutek częstych kolek, intensywnego płaczu, czy trudności z zaśnięciem – jest uczuciem całkowicie naturalnym. 
  • Spróbuj przezwyciężyć postawę udzielania porad „jak być dobrym rodzicem”, chyba że partnerka sama o to poprosi.
  • Zaoferuj partnerce opiekę nad dzieckiem lub starszymi dziećmi, bądź przedyskutuj inne możliwości opieki nad dziećmi, aby każdy mógł mieć czas dla siebie.
  • Zaoferuj pomoc w pracach domowych, takich jak gotowanie i sprzątanie.
  • Jeśli obniżony nastrój i drażliwość utrzymują się, zachęć partnerkę, aby udała się na spotkanie ze specjalistą. Powiedz, jakie zmiany w nastroju, emocjach, zachowaniu u niej zauważyłeś i podkreśl, że bardzo się o nią martwisz. Być może to właśnie Ty musisz wykonać pierwszy krok: zadzwonić i umówić wizytę, na którą zawieziesz młodą Mamę.
  • Daj odczuć partnerce, że dostrzegasz jak dobrze sobie radzi w opiece nad dzieckiem oraz że doceniasz nawet niewielkie kroki ku zmianie (np. umówienie wizyty u specjalisty, wypełnienie Edynburskiej Skali Depresji Poporodowej – zobacz zakładkę: Test dla Mam).
  • Zachęcaj partnerkę do właściwego odżywiania się, dołączenia do grupy wsparcia dla matek, wykonywania regularnych ćwiczeń fizycznych i ograniczenia używek.
  • Wspieranie bliskiej osoby chorującej na depresję jest wzywaniem i może być obciążające  – znajdź czas, by zadbać także o siebie.
  • Warto, żebyś pamiętał, że również mężczyźni chorują na depresję po porodzie. Bardzo często zdarza się, że depresji u jednego z partnerów towarzyszy podobny stan u współmałżonka. Przeczytaj więcej – depresja u ojców.

Wskazówki dla rodziny i bliskich:

• • Zachęcaj Mamę do opowiadania o tym, jak się czuje. Bądź dostępny, aby porozmawiać, nawet jeśli możesz zaoferować tylko rozmowę telefoniczną. Staraj się przede wszystkim słuchać, nie udzielaj porad i nie wyciągaj pochopnych wniosków.
  • Zaoferuj pomoc w gotowaniu, pracach domowych lub opiece nad dzieckiem (lub starszymi dziećmi).
  • Częste odwiedziny, choć wynikające z dobrych intencji, mogą być w tej sytuacji męczące.
  • Zachęcaj młodą Mamę do dbania o siebie. Nie ograniczaj się tylko do ogólnych rad typu „dobrze się odżywiaj”, „staraj się wysypiać, gdy to możliwe”, „poćwicz”, ale postaraj się pomóc w organizacji obowiązków domowych, opiece na dzieckiem, by młoda matka miała chwilę dla siebie.
  • Zaoferuj jakąkolwiek pomoc. Nie zniechęcaj się i ponawiaj ofertę, nawet jeśli rodzice kilkukrotnie odmówią.  Wielu świeżo upieczonym rodzicom trudno jest zaakceptować wsparcie. Jednym z objawów depresji są nierealistyczne oczekiwania do siebie jako rodzica i założenie, że wszystko co jest związane z noworodkiem matka powinna zrobić samodzielnie.